Anadolu Yahudileri : Ege’de Yahudi İzleri

Yaklaşık olarak İ.Ö. 6. yüzyılda Anadolu’ya yerleşen Yahudi Diasporası, 26 yüzyıl boyunca Anadolu’daki varlığını sürdürdü. Bu süre boyunca içine kapanmadı. Tam tersine yerel halkla sürekli iletişim halindeydi. Üstelik yaşadığı pek çok kentte yönetime katkı sağladı. Savaşlarla, doğal afetlerle, toplumsal bunalımlarla, sosyal ekonomik ve kültürel sorunlarla karşı karşıya kaldı. Dünyanın farklı bölgelerinden gelen farklı kökenlere sahip Yahudi göçmenlerin varlığı nedeniyle bölündü. Fakat bunların hiç biri, ne Yahudiliğini ne de Yahudi kimliğini zedeledi. Aksine, güçlenerek varlığını sürdürdü.

Böylece Anadolu Yahudileri, Anadolu’nun bozulmadan kalan en eski toplulukları arasında yerini aldı. Yahudilik ise, Anadolu’da kesintisiz devam eden en eski din niteliğini kazandı. Bu yüzden, 1492 yılında Anadolu’ya gelen Yahudiler 500 yıldır konuğumuzdur saptaması, iki bin yıllık önemli bir hata payı içermektedir. Bu önemli hata payı, bu kitabın yazım kararının alınmasının başlıca nedenidir. Kitapta, Anadolu Yahudileri olgusunun tarihsel kökenleri somut belgeler ışığında açıklanmaktadır.

Dr. Siren Bora, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümünden 1983 yılında mezun olduktan sonra, Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsünde yüksek lisans eğitimini tamamladı. 1985-1988 yılları arasında Ege Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi bölümünde öğretim görevlisi olarak çalıştı. 1990 - 92 yıllarında Kudüs İbrani Üniversitesinde İbranice dersleri aldı ve Kudüs’te bulunan arşivlerde, kütüphanelerde bilimsel araştırmalar yaptı. Şalom gazetesinde, 1990-1993 yılları arasında İzmir Yahudi tarihine ilişkin yazdığı yazıları yayınlandı. 1993 yılında Tarih Doktoru olmaya hak kazandı. İlk kitabı, ‘İzmir Yahudileri Tarihi 1908-1923’ Gözlem Gazetecilik Basın ve Yayın A.Ş. tarafından 1995 yılında basıldı. İzmir Büyükşehir Belediyesi Kent Kitaplığı serisinden “Bir Semt Bir Bina: Karataş Hastanesi ve Çevresinde Yahudi İzleri” ile “Hahambaşı Hayim Palaçi (1788-1868) ve İzmir Yahudileri” kitapları yayımlandı. Libra Kitapçılık ve Yayıncılık Ticaret A.Ş., 2017 tarihinde ‘The Bodrum Jewish Cemetery’ adlı İngilizce kitabını yayımladı. Siren Bora, halen Batı Anadolu’da ve İzmir’de yaşayan Yahudilere ilişkin araştırma ve çalışmalarına devam etmektedir.