Avrupa Evrenselciliği : Gücün Retoriği

Immanuel Wallerstein “Avrupa Evrenselciliği”nde, Batı’nın dünyaya müdahale ederken başvurduğu söylemleri inceler.

Tarihte bu tür üç söylemle karşılaşırız: Amerikan Yerlilerini köleleştiren İspanyollar, onların “barbar” olduklarını, “ahlakdışı” âdetleri olduğunu savunurlar. Osmanlı İmparatorluğu, Ortadoğu gibi bölgelere nüfuz eden Avrupalılar, bu “yüksek medeniyetler”in gelişmeye kapalı olduğunu ileri sürerler. Günümüzde eski Yugoslavya’ya, Irak’a müdahale eden Batılı güçler ise, buralarda diktatörlükler olduğunu ve insan haklarının çiğnendiğini iddia ederler.

Wallerstein, müdahalelerin hep “evrensel değerler”e atıf yapılarak haklılaştırıldığına dikkat çeker. Bu değerler gerçekten evrensel midir, yoksa çarpıtılıp öyleymiş gibi mi takdim edilmektedir? Eğer öyleyse eşitlikçi bir dünya arzulayanlar, gerçek anlamda evrensel değerleri nasıl inşa edebilirler?