Yaban Kuraldışılık : Spinoza Metafiziğinin ve Siyasetinin Gücü

“Spinoza, modern felsefenin berrak ve aydınlık yüzüdür. Onun felsefesi burjuva dolayımını düzenleyen her türlü mantıksal, metafizik ve hukuksal kurmacanın olumsuzlanışıdır. Hümanizmin devrimci projesinin sürekliliği yönündeki bir girişimdir. Çağdaşları, onun düşüncesini ne anlamışlar ne de çürütebilmişlerdir. Leibniz, optik bir sorun üzerine yazdığı ve Spinoza’ya dair belli bir kavrayışın göstergesi olan mektubunda ona “doktor” diye hitap eder. Tuhaf: doktor, iyileştirici, büyücü. Spinoza böylece genç Descartes’ın ve Katolik ya da Protestan olsun bütün Karşı-Reformcu kültürün hesaplaştıklarını iddia ettikleri Modern öncesi kuşağa geri döndürülür –Rönesans insanlarına, devrimcilere, büyücülere. Spinoza’nın burjuva gelişim dolayımının tanımını tartışmakla meşgul olan çağdaşları, kavrayamadıkları bu şeyi kuralsız ve yaban bir şey olarak görmüşlerdir. Oysa Spinoza, antagonist ve devrimci nedenlere gebe bu tarihsel seyrin üzerine düşen asıl görevin tek sahici okumasıyla uğraşmıştır. Gelecek için! Bütün bir yüzyılın düşüncesi yenilgiye, Kartezyenizmin muhteşem metafizik oyunlarıyla ve “libertinliğin” parlak oportünizmiyle özdeşleşmeye boyun eğerken; mekanikçi düşünce, kendini iktidar (potestas) imgesinin yeniden inşasına, uzmanlaşmış tahakküm tekniklerinin inşasına, böylelikle de devimci deneyimlerin imhasına adarken; ve de felsefe burjuva uygarlığının dolayımcı özüne varlık kazandırırken; Spinoza düşüncesi, bu koşullar altında, hegemonik kültürün –yenilgi ve dolayım kültürünün- dengesini eleştirip yıktığı oranda “negatif bir düşüncesidir”. Ama negatif düşüncenin tanımı (bildiğimiz gibi) her zaman görelidir. Spinoza düşüncesi, üretici gücün savunusudur. Töz dolu bir negatif düşüncedir.”